بالاخره دولت محترم پس از کش و قوس های فراوان و گمانه زنی های مختلف در مورد شروع فرایند اصلاحات اقتصادی کشور گام اول این فرایند را با افزایش میزان یارانه دریافتی مردم همزمان با افزایش قیمت چند کالای اساسی شروع نمود.
هدف اعلامی دولت اختصاص یارانه به صورت هدفمند و مردمی به مصرف کننده نهایی به جای اختصاص آن به دیگر بخش ها که در تمام سال های گذشته موجب ایجاد فساد و رانتهای گسترده ای گریده می باشد .
در اصل ماجرا و درستی آن البته شکی وجود ندارد اما پیش فرض های ساده انگارانه ای که که بر مبنای آنها افزایش قیمت چند کالای اساسی را مد نظر قرار داده و تصور کرده می تواند با افزایش حداقلی یارانه ی پرداختی به مردم در کنار دستور به عدم افزایش قیمت دیگر کالاهای مصرفی جلو افزایش قیمت ها را بگیرد ، با کمال تاسف باید گفت که این پیش فرض ها کاملا نادرست بوده و واقعیت های تاریخی و تجربه های گذشته به همراه واقعیت های عینی و بدیهی اقتصادی این گزاره ها را به شدت به چالش کشیده و نامعتبر می نمایند .
دولت اعلام کرده که چند کالای اساسی شامل روغن و مرغ و آرد و ... گران می شود و در مقابل دستور داده که هیچ کالای دیگر حق گران شدن ندارد!
نکته اول : همین گزاره بزرگترین اشتباه است چون اگر قرار بود با دستور و شمشیر تعزیرات و این گونه موارد کالایی گران نشود الان به جای دلار 30 هزار تومانی شاهد دلار به همان قیمت 3 هزار تومان می بودیم.
نکته دوم : وقتی شما کالایی را گران می کنید که پایه تولید کالاهای دیگر است هرگز نمی توانید جلوی افزایش قیمت کالاهای ساخته شده از آن ها را بگیرید این یک امر کاملا بدیهی است که ظاهرا دوستان بدان التفاتی نکرده اند.
نکته سوم : بار روانی افزایش قیمت در هر کالایی موجب افزایش خود به خودی دیگر کالاها حتی بدون هیچ رابطه مستقیم بین آنها خواهد شد ؛ این تجربه ای است که در تمام سال های گذشته به کرات شاهد آن بوده ایم و هم اکنون نیز این اتفاق به سرعت در حال رخ دادن است .
نکته چهارم را با یک مثال توضیح می دهیم ؛ وقتی به طور مثال قیمت مرغ افزایش یابد قیمت گوشت قرمز هم بدون اینکه دولت اعلام نماید افزایش خواهد یافت ؛ چگونه ؟ حداقل به دو دلیل زیر :
1-وقتی قیمت یک کالا با مطلوبیت پایین به طور ناگهانی به قیمت کالایی با مطلوبیت بالا در همان رده نزدیک شود به طور کاملا طبیعی قیمت کالای دوم نیز برای حفظ مطلوبیت و فاصله قیمتی خود با کالای اول افزایش خواهد یافت .
2-وقتی فاصله قیمت گوشت مرغ با گوشت قرمز کم شود به دلیل مطلوبیت بالاتر گوشت قرمز طبیعتا تمایل به خرید آن توسط مردم افزایش بیشتری پیدا کرده و در نتیجه به دلیل کاملا علمی و اقتصادی و با توجه به قانون عرضه و تقاضا ، قیمت گوشت قرمز هم افزایش خواهد یافت .
نکته پنجم : کم توجهی در برآورد مصرف ماهانه اقلام اساسی توسط دهک های مختلف جامعه می باشد . در واقع مصرف اقلامی مانند تخم مرغ ؛ ماکارونی و .... در خانوارهای کم درآمد بیشتر از دیگران می باشد در نتیجه هر گونه افزایش قیمت این کالاها فشار بیشتری به قشر کم درآمد وارد می کند.
به هر حال با توجه به موارد فوق الذکر دولت محترم بایستی نهایت تلاش خود را به کار گیرد که حداقل فشار تورمی به مردم وارد شده و با اتخاذ تمهیداتی موثر و کاربردی و واقع گرایانه این مرحله گذار از اقتصاد رانتی به اقتصاد سالم را تا حد امکان با کمترین هزینه بویژه برای قشر آسیب پذیر جامعه عملی نماید.
